De wet schrijft voor dat tabaksproducten en rookwaren alleen mogen worden verkocht aan klanten die onmiskenbaar 18 jaar of ouder zijn.
De gezamenlijke tabaksverkooppunten hebben afgesproken dat op alle verkooppunten aan klanten die niet onmiskenbaar 25 jaar of ouder zijn om een leeftijdsbewijs moet worden gevraagd.
Zo wordt een veiligheidsmarge van 7 jaar in acht genomen.
De Tabaks- en rookwarenwet schrijft voor dat de verkoper een vergewisplicht heeft. De verkoper moet vaststellen dat de koper achttien jaar of ouder is. Deze vaststelling kan alleen achterwege blijven als de klant onmiskenbaar achttien jaar of ouder is. Of als het een bekende klant is waarvan al eerder de leeftijd is vastgesteld.
Een geldig legitimatiebewijs is: paspoort, rijbewijs, gemeentelijke identiteitskaart of vreemdelingendocument. Dus niet een Ov-studentenkaart of bromfietscertificaat.
Kijk ook goed naar de geboortedatum op het legitimatiebewijs. Is deze persoon vandaag inderdaad 18 jaar of ouder!
Is het een onbekende tabaksklant? Neem dan de 5 stappen:
1. Niet onmiskenbaar ouder dan 25? Altijd vragen om een leeftijdsbewijs.
2. Controleer of het leeftijdsbewijs is van diegene die voor je staat.
3. Controleer of het een geldig legitimatiebewijs is.
Dit kan alleen zijn: paspoort, rijbewijs, gemeentelijke identiteitskaart of vreemdelingendocument.
4. Check de geboortedatum? Is de klant inderdaad ouder dan 18?
5. Is de klant nog geen 18? Dan niet verkopen!
Ook mag geen verkoop van rookwaren plaatsvinden aan personen boven achttien jaar die de kennelijke bedoeling hebben dit aan jongeren door te geven of te verkopen. Als bijvoorbeeld iemand ouder dan achttien jaar in de winkel staat waarvan duidelijk is dat hij of zij de bedoeling heeft de tabaksproducten door te geven of te verkopen aan jongeren onder de achttien jaar (bijvoorbeeld op een nabijgelegen schoolplein), mag de tabakswinkelier aan deze ‘oudere’ geen rookwaren verkopen.
In de winkel moet duidelijk worden aangegeven dat er geen tabaksproducten en elektronische sigaretten worden verkocht onder de achttien jaar. NSO retail stelt hiervoor NIX18 campagne materialen ter beschikking. Met onder meer: een sticker voor de voordeur en stickers voor aan het schap en bij de kassa. Deze materialen kunt u hier aanvragen.
Er zijn systemen op de markt die kunnen helpen bij het naleven van de leeftijdsgrens. De afgelopen periode heeft een projectgroep onderzocht of het inzetten van zo’n systeem als collectief brancheproject opgepakt zou kunnen worden. De projectgroep bestond uit vertegenwoordigers van Audax Retail, Convenience Concept, Primera en NSO Retail.
In een aantal winkels zijn verschillende systemen getest. De algemene conclusie is dat het gebruiken van een geautomatiseerd leeftijds verificatie systeem zeker kan helpen bij het verbeteren van de naleving leeftijdsgrens. De mogelijkheden en de kosten van de verschillende systemen lopen uiteen.
Gert Koudijs: “Vanwege die uiteenlopende specificaties is het niet mogelijk hier één collectieve keuze in te maken. Conclusie is ook dat het aan ondernemers en winkelformules zelf is om hier een keuze in te maken.
NSO Retail raadt ondernemers en winkelformules aan zich te oriënteren op de verschillende systemen die op de markt zijn”.
Controle & handhaving
Op naleving van de leeftijdsgrens wordt gecontroleerd door inspecteurs van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA).
Daarbij kan de NVWA ook testkopers inzetten, die in opdracht van de inspecteur tabak proberen te kopen in een winkel. Een testkoper is een 17-jarige die overduidelijk nog geen 18 jaar is.
Voor het vaststellen van een overtreding is de leeftijd van de klant niet relevant. Iemand kan bijvoorbeeld negentien jaar oud zijn, maar in de ogen van de NVWA-controleur niet “onmiskenbaar achttien jaar of ouder”. Ook dan kunt u een boete krijgen als u de leeftijd niet hebt geverifieerd.
De hoogte van de boete, ingeval van niet-naleving leeftijdsgrens varieert van 1.360 tot 9.000 euro. Hierbij wordt gekeken naar de grootte van het bedrijf en of er sprake is van herhaling van de overtreding. Naast het opleggen van boetes hanteert de NVWA de 3 strikes out maatregel. Dit wil zeggen dat bij een bedrijf dat 3 maal in een periode van 12 maanden is beboet voor het overtreden van de leeftijdsgrens, de verkoop van tabak, e-sigaretten of navulverpakkingen kan worden stilgelegd voor een periode van minimaal 1 week tot maximaal 12 weken.
